Opieka stomatologiczna nad kobietą w ciąży

W okresie ciąży najistotniejszymi problemami skłaniającymi ciężarną do wizyty w gabinecie stomatologicznym są nasilające się zmiany próchnicze, choroby przyzębia, zwiększona ruchomość zębów, wrażliwość dziąseł na ból i krwawienie, a także często pojawiający się przykry zapach z ust. Wiele kobiet zadaje sobie pytanie, czy w okresie ciąży mogę leczyć się u dentysty? Odpowiedź jest niemal oczywista; TAK!

Są drobne przeciwwskazania, gdyż dobro jeszcze nienarodzonego dziecka jest priorytetem, ale liczba powikłań, kłopotów i innych przykrych skutków spowodowanych niezdrowymi zębami i dziąsłami w tym szczególnym okresie też jest bardzo długa. Opieka dentystyczna nad kobietą ciężarną jest szczególnie istotna ze względu na znany od lat 90-tych ubiegłego wieku i potwierdzony licznymi wynikami badań fakt, iż stan zdrowia jamy ustnej kobiety może mieć istotny wpływ na przebieg i czas zakończenia ciąży. Szacuje się, iż ok. 18% porodów przedwczesnych i porodów zakończonych urodzeniem dziecka z niską masą urodzeniową związane jest z chorobami przyzębia i stanami zapalnymi jamy ustnej. Dlatego też szczególne znaczenie przypisuje się prawidłowej profilaktyce oraz leczeniu chorób przyzębia, i zębów.

Pamiętajmy także, że większości z tych chorób towarzyszą większe lub mniejsze infekcje bakteryjne i jako takie powinny być one traktowane jako „choroby zakaźne” (gdyż także te drobnoustroje możemy całkiem nieświadomie „przekazać” dziecku). W pierwszym trymestrze ciąży często pojawiają się nudności i wymioty, które wiążą się z uszkodzeniem szkliwa zębów oraz nasileniem próchnicy. Kwaśny odczyn treści żołądkowej powoduje demineralizację szkliwa. W obrębie jamy ustnej dochodzi również do zmian czynnościowych takich jak zwiększone wydzielanie śliny, której odczyn staje się kwaśny. Pod wpływem estrogenów dziąsła ulegają przerośnięciu i przekrwieniu, co sprzyja ich rozpulchnieniu oraz krwawieniom. Pojawia się ciążowe zapalenie dziąseł i infekcje przyzębia.

Ciążowe zapalenie dziąseł jest zjawiskiem przemijającym. Może być uogólnione lub miejscowe. Najczęściej pojawia się ono na początku drugiego trymestru. Stopniowo objawy nasilają się, osiągając szczyt ok. 8 miesiąca ciąży, a następnie zmniejszają się wraz ze zbliżaniem się terminu porodu. Istnieje wiele doniesień, iż nieleczone infekcje przyzębia powodują przedwczesne zakończenie ciąży i urodzenie dziecka z niską masą urodzeniową. Jest to wynikiem działania wielu mediatorów, których wydzielanie jest stymulowane przez toksyny bakteryjne. Wzrasta przez to produkcja PGE2 i PGF2, które stymulują czynność skurczową macicy. Ryzyko porodu przedwczesnego wg różnych danych wzrasta od 4 – 8 krotnie u kobiet z zapaleniem przyzębia, w porównaniu z kobietami bez zmian zapalnych. Jednocześnie w badaniach Lopeza wykazano, iż w grupie kobiet z chorobami przyzębia, u których przeprowadzono leczenie stomatologiczne oraz przeszkolono, co do właściwego dbania o higienę jamy ustnej, uzyskano istotnie statystycznie obniżenie wskaźnika porodów przedwczesnych z niską masą urodzeniową (1,84% w stosunku do 10-11% u kobiet nieleczonych).

Jakie są objawy ciążowego zapalenia dziąseł ? Najczęściej jest to rozpulchnienie, przerost, bolesność i krwawienie z dziąseł. Pamiętaj, dla dobra swojego i swojego nienarodzonego dziecka, jeżeli zauważysz takie objawy zgłoś się z tym problemem do swojego dentysty. My wiemy co zrobić by Ci pomóc i jak złagodzić Twoje dolegliwości.

Zakres leczenia stomatologicznego w okresie ciąży. Podstawowe znaczenie ma właściwa współpraca pomiędzy ginekologiem-położnikiem a stomatologiem, umożliwiająca sanację jamy ustnej, we właściwym czasie niwelując wyżej opisane ryzyko porodu przedwczesnego. W naszym gabinecie taka współpraca układa się wzorowo. Działamy w ścisłej współpracy z ginekologiem-położnikiem dr. n. med Wojciechem Kazimierakiem. Opieka stomatologiczna obejmuje właściwe przeszkolenie dietetyczne, instruktaż dotyczący zasad higieny jamy ustnej, leczenie próchnicy, zmian zapalnych przyzębia. Możliwy jest pełny zakres leczenia zębów w ciąży.

Znieczulenie miejscowe podczas zabiegów stomatologicznych

Stosowanie środków znieczulenia miejscowego u kobiet w ciąży jest bezpieczne. Pamiętaj zawsze, aby poinformować lekarza stomatologa o tym, że jesteś w ciąży - stomatolog dobierze właściwy środek znieczulający. Dla kobiet w ciąży stosuje się znieczulenia pozbawione środków obkurczających naczynia krwionośne.

Stosowanie środków przeciwbólowych w okresie ciąży

W okresie ciąży zaleca się, szczególnie w I trymestrze, ograniczenie stosowania środków przeciwbólowych. Jako jeden z niewielu dopuszczalnych środków stosowanych w dawkach terapeutycznych (dobowa dawka maksymalna to 4g) jest paracetamol. Zalecane jest jednak jego krótkotrwałe stosowanie, przenika on bowiem przez barierę łożyskową, a także przechodzi do mleka matki. Brak jest jednoznacznego stanowiska dotyczącego stosowania kwasu acetylosalicylowego (aspiryna) u kobiet ciężarnych, zwłaszcza w I trymestrze ciąży. Związane jest to ze sprzecznymi wynikami badań dotyczących wpływu tego leku na wystąpienie wad wrodzonych. Jednocześnie za niestosowaniem tego leku u kobiet ciężarnych przemawiają wyniki badań. Wskazują one na wzrost odsetka martwych urodzeń u matek zażywających aspirynę, która spowodowała przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego, oraz antyagregacyjny wpływ aspiryny na płytki, powodujący krwawienie u płodu (w tym krwawienie wewnątrzczaszkowe). Również u matki kwas acetylosalicylowy może spowodować zwiększoną utratę krwi w okresie okołoporodowym oraz powodować przedłużenie okresu porodu. Podobne działanie jak aspiryna mają inne niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ), powodujące zahamowanie produkcji prostacykliny i prostaglandyny E2. Wpływają na przedwczesne obkurczenie i zamknięcie przewodu tętniczego. Teoretycznie wskazywano na możliwość zahamowania czynności porodowej i przedłużenia trwania porodu pod wpływem działania NLPZ.

Stosowanie antybiotyków w okresie ciąży

przypadku ostrych stanów zapalnych w jamie ustnej lekarz może zastosować antybiotyki, jednakże ich dobór i konieczność zastosowania musi być uwarunkowana stosunkiem ich działania oczekiwanego nad możliwymi powikłaniami. Antybiotyki to jedne z najszerzej przebadanych leków w grupie kobiet ciężarnych. Grupą bezpieczną i szeroko stosowaną są penicyliny oraz cefalosporyny. Penicyliny mogą być bezpiecznie stosowane nawet w I trymestrze ciąży, nie wykazano bowiem wpływu teratogennego tej grupy leków na płód. Zazwyczaj zaleca się je jako leki z wyboru w przypadkach ostrej infekcji jamy ustnej, w tym przyzębia. Również cefalosporyny zaliczono do kategorii B wg FDA, bezpieczne jest ich stosowanie także w okresie karmienia piersią. U pacjentek uczulonych na penicyliny lub cefalosporyny zaleca się stosowanie w terapii zakażeń jamy ustnej makrolidy, a szczególnie erytromycynę. Przechodzi ona w niewielkim stopniu przez łożysko, może być stosowana nawet w I trymestrze ciąży. Nie zaleca się jej natomiast w okresie karmienia piersią ze względu na dużą kumulację w mleku i jej wpływu na strukturę budowy zębów u dziecka. Ogólnie stwierdzono, że u kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią nie wolno stosować tetracyklin, antybiotyków aminoglikozydowych, chloramfenikolu i antybiotyków polipeptydowych. W okresie ciąży nie należy również stosować sulfonamidów, trimetoprimu ani chinologów. Metronidazol, ze względu na stwierdzone w badaniach na szczurach działanie mutagenne, także jest unikany przez większość lekarzy stomatologów. Reasumując powyższe należy stwierdzić i podkreślić z całą stanowczością, iż leczenie dentystyczne w okresie ciąży jest bezpieczne i konieczne.